Toruń wśród najlepszych.

Jak powstał ranking?
Podobnie jak w poprzednich latach twórcy zestawienia chcieli uhonorować samorządy, które najbardziej dbają o rozwój miast i gmin, o podniesienie jakości życia mieszkańców, jednocześnie zachowując reguły odpowiedzialności i bezpieczeństwa finansowego. Kryteria brane pod uwagę w edycji 2008 rankingu, były bardzo zbliżone do ubiegłorocznych.

Samorządy były oceniane w dwóch etapach. W pierwszym wybrano gminy, które najlepiej zarządzały swoimi finansami w latach 2004-2007 i jednocześnie najwięcej inwestowały. Korzystając z danych Ministerstwa Finansów, analizie poddano wszystkie gminy i miasta (nie analizowano danych dotyczących powiatów i województw). Zostały one podzielone na trzy kategorie:

• miasta na prawach powiatu
• pozostałe gminy miejskie i miejsko-wiejskie
• gminy wiejskie

Aby wybrać samorządy do drugiego etapu zastosowano punktację obejmującą:

• dynamikę wzrostu wydatków majątkowych (pomniejszonych o środki unijne) w przeliczeniu na jednego mieszkańca w latach 2004-2007 (maksymalnie 10 pkt),
• wartość środków unijnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca, które w latach 2005-2007 wpłynęły do budżetu gminy/miasta (maksymalnie 10 pkt),
• zadłużenie samorządu w stosunku do dochodów w latach 2004-2007 (10 pkt),
• nadwyżkę operacyjną w stosunku do dochodów w latach 2004-2007 (5 pkt),
• dynamikę wzrostu dochodów własnych w latach 2004-2007 (10 pkt),
• relację nakładów inwestycyjnych do przyrostu zadłużenia w latach 2004-2007 (6 pkt),
• dynamikę wzrostu wydatków ogółem na jednego mieszkańca w wybranych działach w okresie 2004-2007 (w poszczególnych latach) - wzięto tu pod uwagę:
  • transport i łączność (5 pkt),
  • ochronę środowiska (4 pkt).

Łącznie w pierwszym etapie samorząd mógł uzyskać maksymalnie 60 punktów. Po zakończeniu pierwszego etapu powstała lista samorządów, których finanse najlepiej odpowiadały kryteriom przyjętym przez kapitułę. Znalazło się w tym zestawieniu blisko 500 samorządów, które zostały zakwalifikowane do drugiego etapu. W tej grupie znalazły się wszystkie miasta na prawach powiatu, 250 pozostałych miast i gmin miejsko-wiejskich oraz 250 gmin wiejskich.

Do wytypowanych w ten sposób gmin wysłano ankietę składającą się z siedemnastu pytań. Odpowiedzi miały pomóc w ostatecznym wyborze najlepszych.
Łącznie w drugim etapie samorząd mógł uzyskać maksymalnie 40 punktów. W ankiecie pytano m.in. o:

• udział wydatków na realizację kontraktów z organizacjami pozarządowymi w wydatkach ogółem w latach 2004-2007 (5 pkt),
• liczbę złożonych wniosków o dofinansowanie organizacji pozarządowych w latach 2004-2007 (10 pkt),
• wydatki mieszkaniowe w przeliczeniu na jednego mieszkańca w latach 2004-2007 (4 pkt),
• wyniki testu szóstoklasistów oraz gimnazjalistów w 2007 r. i 2008 r. (4 pkt),
• liczbę nowych podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy w latach 2004-2007 w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (4 pkt),
• czy (i od kiedy) urząd funkcjonuje w oparciu o normę ISO (5 pkt),
• udział wydatków na promocję gminy w wydatkach ogółem w latach 2006-2007 (2 pkt),
• czy statut zawiera zapisy dotyczące zasad przekazywania środków finansowych oraz składników majątkowych jednostkom pomocniczym (2 pkt).

Dodatkowo miasta na prawach powiatu odpowiadały na pytania o:

• stopę bezrobocia w latach 2004-2007 (4 pkt),
• ocenę ratingową: krajową i międzynarodową (po 2 pkt),
• czy sprawozdanie finansowe badane było przez niezależnego biegłego rewidenta (2 pkt).

Tam gdzie analizowane były dane za kolejne lata, przyjęto zasadę, że najwięcej punktów przyznaje się za 2007 rok. Wyjątkiem było stosowanie normy ISO oraz uzyskanie ratingu; w tym przypadku im wcześniej to nastąpiło, tym samorząd otrzymywał więcej punktów.

Kapituła rankingu
Sposób wyboru najlepszych samorządów "Rzeczpospolitej" zatwierdziła niezależna kapituła, w której skład wchodzą przedstawiciele instytucji i środowisk od lat współpracujący z samorządami.

Po raz kolejny przewodniczącym kapituły został eurodeputowany Jerzy Buzek. To w końcu lat 90., za czasów gdy był premierem rządu, została przeprowadzona reforma samorządowa, dzięki której nastąpiła decentralizacja władzy w Polsce. W składzie kapituły zasiadał także m.in. prof. Michał Kulesza, główny architekt reformy samorządowej, który dziś znów nad nią pracuje jako społeczny doradca ministra spraw wewnętrznych i administracji.

Po raz pierwszy obok przedstawiciela Ministerstwa Finansów pojawił się także przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Kapitułę rankingu tworzą też osoby, które samorządami i samorządnością zajmują się od wielu lat, przedstawiciele związków samorządów i organizacji samorządowych. Po raz kolejny partnerem redakcji był też Bank Gospodarstwa Krajowego.

Prof. Jerzy Buzek przewodniczył kapitule po raz czwarty, czyli od czasu, gdy zostały radykalnie zmienione zasady oceny gmin i miast. Kapituła każdego roku podczas posiedzenia omawia kryteria oceny stosowane zarówno podczas pierwszego etapu, gdy analizujemy dane z Ministerstwa Finansów, jak i drugiego etapu, gdy podstawą są odpowiedzi samorządów na ankiety rozesłane przez redakcję.

Jak wygląda miejsce Torunia w rankingu?
Toruń w tegorocznym rankingu "Rzeczpospolitej" zajął siódme miejsce - tak samo jak rok temu. Wyprzedziły nas Poznań, Sopot, Gdynia, Koszalin, Łódź i Zielona Góra. Na kolejnych miejscach za Toruniem uplasowały się: Gdańsk, Kraków i Żory. Pozostałe duże miasta naszego województwa: Bydgoszcz na 31 miejscu, Grudziądz na 35, Włocławek na 46. W sumie grupa ta liczyła 50 miast na prawach powiatu.

Toruń uzyskał łącznie 63,62 pkt. Na tę ocenę złożyły się dwie sfery: sytuacja finansowa, gdzie nasze miasto zdobyło 40,89 pkt. - i jest to najlepszy wynik w tej kategorii spośród całej pięćdziesiątki miast oraz zarządzanie, z które Toruń uzyskał 22,72). <www.torun.pl>