Rusza Tour de Carillon - Włocławek

19 lipca wyruszy w drogę druga edycja Festiwalu Tour de Carillon. Swoje występy Festiwal rozpocznie w Wiśle w Beskidzie Śląskim, koncertem z udziałem pięknego francuskiego carillonu mobilnego i góralskiej kapeli Jetelinka. Następnego dnia instrument stanie na Rynku w Krakowie, by 30 lipca zakończyć swoją trasę w Trójmieście.

Po drodze odbędzie się 13 większych koncertów i recitali w najważniejszych miastach położonych nad Wisłą, poza wyżej wymienionymi w Puławach, Warszawie, Płocku, Włocławku, Toruniu, Bydgoszczy, Malborku, Tczewie, Gdańsku i w Gdyni. Koncerty odbywać się będą w niebanalnych i często historycznych miejscach: na malowniczych i sławnych rynkach Krakowa, Płocka, Torunia i Bydgoszczy, przy katedrach we Włocławku i Gdańsku-Oliwie, przed pałacem w warszawskim Wilanowie obok przygotowanych do zawieszenia dzwonów Świątyni Opatrzności Bożej, na Zamku w Malborku, i wreszcie nad samym Bałtykiem, na Wybrzeżu Kościuszki w Gdyni.

Patronat honorowy nad Festiwalem przyjęli: Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego – Piotr Całbecki, sportowiec – Adam Małysz, astronom – Aleksander Wolszczan, senator RP – Jan Wyrowiński, Prezydent Miasta Torunia – Michał Zaleski oraz poseł Parlamentu Europejskiego – Tadeusz Zwiefka. Organizatorem Festiwalu podobnie jak w ubiegłym roku jest Fundacja PRO FUTURO z siedzibą w podtoruńskich Łysomicach, a dyrektorem TdC, prezes Fundacji, Zdzisław Dembek. Pieczę nad repertuarem i poziomem wykonawczym Tour de Carillon sprawuje toruńska kompozytorka, Magdalena Cynk – dyrektor artystyczny Festiwalu. Głównymi sponsorami TdC2008 są Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Urząd Miasta Torunia, a współorganizatorami urzędy miast Krakowa i Bydgoszczy, Płocki Ośrodek Kultury i Sztuki, Polskie Stowarzyszenie Carillonowe i Wiślańskie Centrum Kultury.

Carillon jest instrumentem muzycznym z grupy tzw. idiofonów uderzanych. To zespół dzwonów wieżowych, na których można wybijać melodie młotkami lub sercami dzwonów uruchamianymi ręcznie, za pomocą klawiatury. To zdecydowanie najpotężniejszy instrument akustyczny na świecie. Naturalnym miejscem koncertów carillonowych jest ulica. Większość carillonów znajduje się na wieżach, kościelnych lub świeckich, czasami specjalnie dla nich wybudowanych. Tylko instrumenty koncertujące, o odpowiednio wysokiej, większej od 24, liczbie dzwonów z możliwością gry z klawiatury zasługują na nazwę carillon. Pozostałe to zaledwie kuranty. W Polsce jedyne dwa carillony koncertowe znajdują się w Gdańsku. Obok instalacji stacjonarnych, istnieje też niewielka ilość carillonów mobilnych, instalowanych zwykle na samochodzie ciężarowym lub przyczepie. Umożliwia to zaprezentowanie tego historycznego instrumentu i zorganizowanie koncertu praktycznie w dowolnym miejscu.

W ubiegłorocznym Tour de Carillon słuchaliśmy umieszczonego bezpośrednio na ciężarówce instrumentu Petera Manouška z Pragi. W ciągu 3 tygodni czerwca 2007, dał on kilkadziesiąt koncertów i recitali w 25 miastach i miasteczkach Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Koncerty te gromadziły wielosetosobową, a w większych miastach, nawet kilkutysięczną publiczność, której zaprezentowano zróżnicowany repertuar, od Bacha i Haendla, do Chopina i Szymanowskiego; od polskiego prawykonania monumentalnego dzieła współczesnego „Orthodoxia” Wernera van Cleemputa, po muzykę filmową Wojciecha Kilara. Carillonowi niejednokrotnie towarzyszyli inni muzycy, kwintet lub decet dęty, chóry , a nawet sopran solo. Dla wielu lokalnych wykonawców, chórów i orkiestr, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, przyjazd tak niezwykłego instrumentu był okazją do pokazania się szerokiej publiczności. Na potrzeby Festiwalu powstały nowe utwory i opracowania, głównie toruńskich kompozytorów, Magdaleny Cynk, Tomasza Cywińskiego i Rafała Kłoczko.

W tegorocznej edycji TdC zobaczymy piękny, zaledwie 4-letni, mobilny carillon z Douai we Francji (www.arpac-douai.com). Właścicielem instrumentu jest Association Régionale de Promotion de l'Art Campanaire, w Orchies. Francuski instrument umieszczony jest na solowej przyczepie ciągniętej jest przez efektowną, białą ciężarówkę. Całość zestawu, o długości 18 metrów, prezentuje się imponująco. Posiada on 53, sterowane klawiaturą, dzwony o łącznej masie 4045 kg. Trzy największe dzwony, o łącznej masie 1430 kg, mogą być kołysane przy pomocy liny, tak jak tradycyjne dzwony kościelne. Mają one po dwa serca, jedno w środku, bijące podczas kołysania, i drugie na zewnątrz, sterowane z klawiatury, uderzające w nieruchomy dzwon podczas koncertów.

Możliwość kołysania dzwonów będzie zapewne dodatkową atrakcją dla publiczności. Przy okazji będzie można porównać brzmienie strojonych dzwonów carillonowych z dzwonami kościelnymi, pieszczotliwie nazywanymi przez carillonistów „garnkami”.
Tour de Carillon, jak sama nazwa wskazuje, jest festiwalem objazdowym. Duże powodzenie pierwszego, ubiegłorocznego festiwalu, na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, a także zdobyte tam doświadczenia, skłoniły organizatorów do przygotowania i planowania kolejnych edycji na szerszą geograficznie i artystycznie skalę.

I tak, w bieżącej edycji w roku 2008, Tour de Carillon będzie koncertował w miastach aż sześciu województw, przypominając o prastarych związkach Torunia i całego regionu kujawsko-pomorskiego z Wisłą i miastami nadwiślańskimi, od źródeł w Wiśle, poprzez Kraków i Warszawę, aż do Bałtyku. Podobnie jak w ubiegłym roku, przewidywane są różne rodzaje działań artystycznych, od krótkich pokazów i recitali, poprzez koncerty z chórem, aż do widowisk muzycznych z udziałem orkiestry. Jeżeli jazda instrumentu będzie przebiegała sprawnie organizatorzy nie wykluczają krótkich pokazów i recitali w innych miejscowościach na trasie.

Główną solistką będzie ponownie, gdańska carillonistka, laureatka wielu międzynarodowych konkursów, Monika Kaźmierczak, ale podczas krótkich pokazów usłyszymy też debiuty dwojga torunian, Rafała Kłoczko i Magdaleny Cynk. Z carillonem w różnych miejscach zagrają instrumentaliści z Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej i kwintet dęty blaszany „Hevelius Brass” z Gdańska, Chór Uniwersytecki z Gandawy, zespół perkusyjny Annye Folike, a nawet beskidzka kapela góralska Jetelinka. W repertuarze znajdą się utwory znane z poprzedniej edycji, a w miastach w których Festiwal gościć będzie po raz drugi usłyszymy specjalnie przygotowywane, nowe kompozycje i opracowania. Jako zapowiedź Międzynarodowego Roku Astronomii 2009, w Toruniu usłyszymy prawykonanie specjalnej instrumentacji „Planet” Gustawa Holsta na carillon i zespół instrumentów dętych. Hymnem Festiwalu będzie carillonowa wersja melodii ludowej „Płynie Wisła, płynie”.

Monumentalny wygląd, donośny dźwięk, niespotykane i uroczyste brzmienie carillonu potrafi przyciągnąć na koncerty setki a nawet tysiące ludzi. Niektórzy potrafią pokonać setki kilometrów by uczestniczyć w takim wydarzeniu, dla innych, czasem zwykłych przechodniów, może to być pierwszy albo jedyny kontakt z muzyczną kulturą wysoką. Szczególne znaczenie ma to w krajach, gdzie carillon jako instrument jest właściwie zupełnie nieznany. Wysłuchanie choćby jednego utworu carillonowego jest dla przeciętnego mieszkańca Polski, całego południa i wschodu Europy, wydarzeniem wręcz nieosiągalnym. Najważniejszym rezultatem dla osób uczestniczących w wydarzeniach muzycznych Festiwalu powinno być wyrabianie pozytywnego stosunku do muzyki poważnej. Daje to unikatową możliwość krzewienia najwyższej kultury muzycznej wśród tysięcy zwykłych, nigdy przedtem nie uważających się za melomanów ludzi. Jednocześnie TdC jest okazją do przypominania i propagowania Wisły jako istotnego spoiwa kulturowego Polski oraz jej wielkiej wartości przyrodniczej jako ostatniej wielkiej, naturalnej rzeki Europy.

Perłą architektoniczną Pomorza i Kujaw jest niewątpliwie wpisana Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO toruńska Starówka. Mieszkańcy miasta i regionu chętnie identyfikują się z Toruniem. Dzięki ich mobilizacji w plebiscycie dziennika Rzeczpospolita nadwiślańska panorama Torunia została drugim z Siedmiu Cudów Polski, a toruński Stary Rynek z Ratuszem Staromiejskim trzecim z Najpiękniejszych Miejsc na Ziemi w rankingu National Geographic Polska. W roku 2016 jedno z polskich i jedno hiszpańskich miast otrzyma zaszczytny tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Jednym z pierwszych miast zgłaszających swój akces był Toruń. Bezpośrednią motywacją ubiegłorocznej edycji Tour de Carillon była mobilizacja całego regionu do wsparcia Torunia w drodze do tego tytułu i władz miasta do zakupu własnego instrumentu. Tegoroczny Festiwal odwiedza konkurujące z Toruniem, Warszawę i Gdańsk, w bliskiej odległości mija Lublin. Organizatorzy TdC mają nadzieję pokazać, że prawdziwa, żywa muzyka pokonuje wszelkie granice.

Środa, 23 lipca, godz. 20.oo
WŁOCŁAWEK – Katedra
Recital carillonowy

ostatnia aktualizacja: 2008-07-17