Ślad – znak – metafora Łukasz Płotkowski – mała retrospektywa

Ekspozycja przygotowana została z okazji jubileuszu 45-lecia pracy twórczej, której początek artysta datuje na 1964 rok, chociaż tworzył i wystawiał już wcześniej, odnosząc pierwsze sukcesy, początkowo w dziedzinie plakatu.  

Indywidualna wystawa Łukasza Płotkowskiego może stanowić pewnego rodzaju rozszerzenie zagadnienia zobrazowanego na trwającej jeszcze w bydgoskim Muzeum ekspozycji Wielość w jedności. Drzeworyt polski po 1900 roku. Tam, w dziale ukazującym Dominację linorytu od lat sześćdziesiątych XX stulecia zasygnalizowano m.in. rozwijającą się intensywnie twórczość grafików regionu kujawsko-pomorskiego, a wśród nich Łukasza Płotkowskiego. Jego dokonania w dziedzinie wypukłodruku zaprezentowano na przykładzie charakterystycznego, czarno-białego linorytu Esej IV – Dialogi z 1979 roku, akcentującego surrealizująco-metaforyczny świat artystycznej wypowiedzi bydgoskiego twórcy.

Twórczość Płotkowskiego, szczególnie z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, wraz z dorobkiem innych grafików drugiego pokolenia, debiutującego po wojnie (bydgoskich – Anna Sroczanka, Roman Kobierski, Andrzej Nowacki, Teodor Krupski i Zdzisław Nowak-Czarny oraz toruńskich – Zygmunt Kotlarczyk, Ryszard Krzywka, Józef Słobosz, Krystyna Szalewska, Teresa Jakubowska i Maria Wąsowska) na trwałe wpisała się już w historię polskiej grafiki minionego stulecia. Ich działalność przez kolejne dziesięciolecia kształtowała obraz grafiki ówczesnego województwa bydgoskiego. Łukasz Płotkowski uczestniczył niemal we wszystkich ważniejszych wystawach środowiskowych w samej Bydgoszczy, w innych ośrodkach artystycznych Polski oraz poza granicami. Osiągnięciami w dziedzinie grafiki artystycznej Łukasz Płotkowski, jak i inni twórcy tego pokolenia znakomicie reprezentują wkład regionu kujawsko-pomorskiego w rozwój grafiki ogólnopolskiej.    

Monograficzna ekspozycja Łukasza Płotkowskiego stanowi wybór prac z zakresu grafiki artystycznej, wykonanych w technice linorytu, z lat 1964-2009. Wśród nich nie zabraknie najbardziej znanych rycin, wystawianych na prestiżowych ekspozycjach m.in. na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Grafiki w Poznaniu (1965), IV Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki w Warszawie (1969) i Ogólnopolskim Konkursie Graficznym im. Józefa Gielniaka w Jeleniej Górze (1978). Należą do nich: Kwiaty, z cyklu Fantazje dla Lejli (1964-1966), Requiem, Elegia i  Jest taka ściana …, z cyklu Tam gdzie śpiewają trawy (1969-1971), linoryty z cyklu Eseje (1972-1979), Sentencje (1972) i Klepsydra (1980).

Prezentowany zespół plansz pozwala na przybliżenie widzowi zmieniającej się i poszukującej, a jednocześnie indywidualnej i rozpoznawalnej grafiki Łukasza Płotowskiego. Grafiki, dla której inspiracją był otaczający świat, a zwłaszcza przyroda. Grafiki, w której widoczne są poszukiwania formalne, nurtujące twórcę problemy techniczne i chętnie podejmowane eksperymenty.

Retrospektywny charakter wystawy akcentuje Mój pierwszy linoryt, wykonany w 1960 roku, a przedstawiający białobłocki dąb. W zespole grafiki artystycznej znajdują się także najnowsze linoryty, dotychczas nie prezentowane publiczności, a zrealizowane w latach 2008-2009 – Dziewanny, Topole, Wiatr i Dwie strony liścia. Stanowią one kontynuację nurtu metaforycznego w twórczości Łukasza Płotkowskiego, jednak formalnie prace uległy przeobrażeniu – wcześniejszą narrację zastąpił sugestywny plastyczny znak.

Proces powstawania linorytu sygnalizują matryce, towarzyszące wybranym grafikom, ukazujące bogactwo rozwiązań warsztatowych, a jednocześnie skłaniające do refleksji nad pracą grafika – żmudną, wymagającą czasu i skupienia oraz wyobraźni.  

Kolejną grupę prezentowanych obiektów stanowi zespół Miniatur graficznych – Signum Amicis, powstały w 2009, a dedykowany przyjaciołom, m.in. bratu – Stanisławowi oraz Wiesławowi Woźniakowi i Andrzejowi Gawrońskiemu.

Na ekspozycji nie mógł zostać pominięty ekslibris, tak istotny w twórczości Płotkowskiego, uprawiany od początku twórczości. W nawiązaniu do zespołu księgoznaków prezentowanego podczas wystawy muzealnej kolekcji ekslibrisów (2008), obecnie udostępniamy bogatszy wybór ekslibrisów z lat 1959-2000, o tyle interesujący że uzupełniony wczesnymi pracami w technice drzeworytu. Wśród ekslibrisów odnajdujemy księgoznaki bydgoskich twórców, m.in. Jerzego Riegla lub lokalnych instytucji związanych z książką, np. 75 lat działalności Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy.  

Zaproszeniem do wystawy niech będą słowa samego autora, przedstawiającego własną koncepcję postrzegania uprawianej techniki graficznej – linorytu, a równocześnie zawierające ideę twórczego przesłania: Linoleum to kruchy materiał, wymaga cierpliwości i uwagi. Pracuję powoli, co sprawia, że grafiki zawierają inny zasymilowany czas. Intryguje mnie to co dzieje się między wartościami graficznymi – między czernią a bielą, światłem a mrokiem. Na początku swoje grafiki maksymalnie syntetyzowałem, ale zauważyłem, że widz mijał je szybko, jakby mimochodem. A przecież grafika jest propozycją rozmowy z odbiorcą i samym sobą. Jestem realistą i swoje światy buduję ze strzępów rzeczywistości i wrażliwości na słowo.  

Ekspozycji towarzyszy publikacja, obejmująca m.in. eseje autorstwa Piotra Gojowego,  Elżbiety Kantorek, Piotra Siemaszki, Aleksandry Simińskiej i Ewy Urbańskiej oraz  ilustrowany katalog prezentowanych dzieł.  

W katalogu wystawy zaakcentowano także pozaartystyczne, ale nie mniej istotne dokonania Łukasza Płotkowskiego w dziedzinie promocji współczesnej sztuki regionu kujawsko-pomorskiego. W działalności tej na podkreślenie zasługują publikacje i artykuły z zakresu sztuki, przybliżające sylwetki i twórczość wybitnych artystów regionu kujawsko-pomorskiego, a zwłaszcza Bydgoszczy, w tym cykl Bydgoska Galeria Sztuki, zamieszczany na łamach „Bydgoskiego Informatora Kulturalnego” w latach 1989-2003. Obecnie, z perspektywy minionego czasu, artykuły te posiadają wartość dokumentacji życia artystycznego w Bydgoszczy. Inną formą prezentacji współcześnie działających twórców jest przygotowywany przez Łukasza Płotkowskiego cykl spotkań – rozmów, zatytułowany Artysta i jego świat, a organizowany od 2006 roku przez Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy.

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Wystawa będzie czynna do 17 stycznia 2010r.