WYKŁAD IM. ALEKSANDRA JABŁOŃSKIEGO O TERAPIACH GENOWYCH

Z roku na rok rośnie liczba osób chorych na nowotwory. Od kilkudziesięciu lat naukowcy z całego świata próbują odkryć skuteczne metody zwalczania tych chorób. Nadzieję na poprawę tej sytuacji daje tak zwana terapia genowa, w której terapeutyk dostarcza się w postaci genetycznego przepisu, który następnie ulega ekspresji w komórkach pacjenta. W ostatnich latach bardzo dużym zainteresowaniem w tym kontekście cieszy się informacyjne RNA (mRNA), będące genetycznym przepisem na konkretne białko. Jednak na drodze do skutecznych terapii, opartych na mRNA, stoi jego naturalna nietrwałość. Podczas wykładu prelegent z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego przedstawi ideę terapii genowych oraz ich olbrzymi potencjał wykraczający poza terapie przeciwnowotworowe. Opowie o głównych problemach związanych z opracowywaniem tej nowatorskiej terapii oraz sposobach ich rozwiązania przy użyciu metod biologiczno-chemicznych, w tym również tych, opracowanych na UW.

Dr hab. Jacek Jemielity, prof. UW od 2014 roku jest kierownikiem Laboratorium Chemii Bioorganicznej w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego. Doktorat uzyskał na Wydziale Chemii UW (w 2002 roku) i w tym samym roku rozpoczął pracę jako adiunkt w Zakładzie Biofizyki IFD Wydziału Fizyki UW. Zajmuje się badaniami nad syntezą, właściwościami oraz zastosowaniem chemicznie modyfikowanych nukleotydów. Rozwija metody syntezy ważnych biologicznie nukleotydów, tworzy narzędzia do modyfikacji kwasów nukleinowych użyteczne w badaniach ekspresji informacji genetycznej i zastosowaniach medycznych.

Jest twórcą metody otrzymywania mRNA o właściwościach niezbędnych do zastosowań terapeutycznych. Opracowane przez niego modyfikacje są stosowane w kilku badaniach klinicznych nad immunoterapią przeciwnowotworową. Jest autorem około 100 publikacji naukowych w recenzowanych czasopismach naukowych (w tym w takich czasopismach jak Nucleic Acids Reserach, Angewandte Chemie Int. Ed, RNA, Organic Lett., Chemical Science, Molecular Cell, Nature Structural & Molecular Biology i inne), 3 patentów chroniących jego wynalazki niemal na całym świecie i kilku zgłoszeń patentowych. Jest stypendystą tygodnika "Polityka" (2008) oraz laureatem nagrody gospodarczej Prezydenta RP w kategorii "badania + rozwój" (2017). W jego karierze zawsze bardzo ważna była popularyzacja nauki, w tym praca ze zdolną młodzieżą zafascynowaną badaniami naukowymi.

Organizatorem Wykładu im. Aleksandra Jabłońskiego jest Instytut Fizyki UMK. Spotkanie rozpocznie się w najbliższy czwartek o godz. 17:15 w sali 20 w siedzibie Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK przy ul. Grudziądzkiej 5 w Toruniu. Wstęp jest wolny dla wszystkich zainteresowanych.

Wykład im. Aleksandra Jabłońskiego organizowany jest co roku w rocznicę urodzin założyciela Instytutu Fizyki prof. Aleksandra Jabłońskiego (w tym roku mija 120 lat od narodzin patrona toruńskich fizyków). Spis poprzednich edycji można znaleźć tutaj.

Aleksander Jabłoński urodził się w 1898 roku na Ukrainie. Fizykę studiował w Charkowie i w Warszawie, gdzie w roku 1930 uzyskał stopień doktora. Studiując w Warszawie grał jednocześnie w sekcji pierwszych skrzypiec orkiestry Teatru Wielkiego. W latach 30. przebywał w Berlinie i w Hamburgu jako stypendysta Fundacji Rockefellera. Habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim w dziedzinie ciśnieniowego poszerzania linii widmowych. Tematyka ta, którą kontynuował po przeniesieniu się do Wilna jest do dziś uprawiana w Instytucie Fizyki UMK. W 1939 roku wziął udział w kampanii wrześniowej, która skończyła się dla niego najpierw internowaniem w obozie sowieckim, a następnie szczęśliwym jego opuszczeniem i wstąpieniem do Armii Andersa. W roku 1943 znalazł się w Wielkiej Brytanii, gdzie przez dwa lata pracował na Uniwersytecie w Edynburgu. Po powrocie do Polski w 1945 roku pracował najpierw na Uniwersytecie Warszawskim, wkrótce jednak przeniósł się do Torunia, gdzie został mianowany profesorem zwyczajnym i gdzie od podstaw rozpoczął budowę toruńskiej szkoły fizyki.

Prace i odkrycia profesora Jabłońskiego w dziedzinie optyki atomowo-molekularnej a w szczególności dotyczące luminescencji i ciśnieniowego rozszerzania linii widmowych zapewniły mu światowy rozgłos. Znaczącym echem odbiły się w naukowym świecie prace, w których wyjaśniał zjawiska fluorescencji i fosforescencji. Zaproponowany przez niego schemat poziomów i przejść kwantowych w molekułach jest dziś powszechnie znany i nosi nazwę diagramu Jabłońskiego. Profesor Jabłoński był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, doktorem honoris causa trzech uniwersytetów, laureatem wielu nagród i odznaczeń. Dla uczczenia jego pamięci, w rocznicę urodzin profesora Aleksandra Jabłońskiego organizowany jest uroczysty wykład jego imienia.